تجهیزات حفاظت فردی چیست؟

 

تجهیزات حفاظت فردی را به عنوان افزایش‌دهنده‌ی ایمنی افراد در مشاغل پرخطر می‌شناسند و ایمنی به معنای دوری از خطر و یک مراقبت نسبی از برخورد با خطرات است.

بنابراین تجهیزات حفاظت فردی، کلیه ابزارها و وسایلی هستند که در حین درگیری با مشاغل پرخطر از افراد در برابر هر گونه آسیب‌ محافظت کرده و منجر به کاهش صدمات در کارکنان می‌شود.

چرا به تجهیزات حفاظت فردی احتیاج داریم و این احتیاج از چه زمانی شناخته شده است؟

پیشرفت و رشد علم و وقوع انقلاب صنعتی منجر به پیچیده‌تر شدن صنایع و افزایش خطرات و حوادث در حین کار شد. این موضوع جوامع بشری را به استفاده از وسایلی برای افزایش ایمنی ترغیب کرد. امروزه نیز این نیاز به قوت خود باقی و چه بسا استفاده از تجهیزات حفاظت فردی بیش از پیش ضروری است.

این تجهیزات شامل موارد بسیاری است که بدون استفاده از آن‌ها نمی‌توان در صنایع پر خطر مشغول به کار شد. ما در این مقاله سعی داریم به صورت مختصر به معرفی تجهیزات حفاظت فردی و موارد استفاده از آنها بپردازیم.

پس اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این تجهیزات هستید، خواندن این مقاله را از دست ندهید.

تجهیزات حفاظت فردی چه انواعی دارد؟

همانطور که گفته‌شد تجهیزات حفاظت فردی یا Personal protective equipment به طور مخفف PPE بعنوان یکی از خطوط دفاعی مهم حفاظت از افراد در مقابل خطرات ناشی از کار به خصوص در محیط‌های کاری پرخطر به حساب می‌آید.

نکته‌ی حائز اهمیت درمورد تجهیزات امینی محافظت شدن بیشتر بخش‌های بدن در هنگام انجام وظایف خاص و پرخطر است و به همین دلیل مجموعه‌ی وسیعی از لباس‌ها و تجهیزات حفاظتی در بازار موجود است.

انواع لباس‌های محافظ در برابر انواع خطرها چون آتش، مواد آسیب‌زا و غیره، دستکش‌، کفش، ماسک، عینک‌، گوشی، دستگاه‌های تنفسی و تجهیزات کار در ارتفاع از جمله تجهیزات ایمنی هستند که در انواع متفاوت و توسط برندهای مختلف طراحی و ساخته شده‌اند.

لباس ایمنی

این لباس براساس موارد استفاده و ایمنی مورد نیاز انواع متعددی از ‌جمله لباس مقاوم در برابر حریق، مقاوم در برابر مواد شیمیایی و عایق الکتریکی را شامل می‌شود. نکته‌ی مهم در تمامی این لباس‌ها وزن مناسب لباس و راحتی حرکت فرد به هنگام پوشیدن آن است تا مانع انجام عملیات و کارهای مورد نیاز نشود.

دستکش ایمنی

دستکش‌های ایمنی براساس کاربرد مورد نظر دارای ویژگی‌های خاصی هستند و انواعی چون دستکش مقاوم در برابر حریق، مقاوم در برابر مواد شیمایی، عایق الکتریکی، ضد برش و غیره را در اندازه‌های بلند و کوتاه شامل می‌شود.

عینک ایمنی

سر و کار داشتن با حریق، جوشکاری، برش، انواع مواد شیمیایی و… می‌تواند صدمات زیادی را به چشمان فرد وارد کند. قرنیه، عدسی و شبکیه از جمله قسمت‌های مهمی هستند که در صورت وارد شدن هر گونه آسیبی، چشم شما را دچار مشکل جدی می‌کند. به همین دلیل عینک ایمنی از ملزومات مهم تجهیزات حفاظت فردی است که نمی‌توان از ضرورت استفاده از آن غافل شد.

محافظ صورت

در هنگام کار با تجهیزات برش، جوشکاری، آتش نشانی و کار با مواد مذاب، آتش و مواد سمی و خورنده، صورت افراد باید از بریدگی سوختگی یا آسیب دیدگی در اثر اسیدها محافظت شود. تجهیزات حفاظتی مورد نیاز برای چنین هدفی پوشش‌های صورت هستند که بر اساس نوع نیاز در انواع و طرح‌های متفاوتی طراحی و ساخته شده‌اند.

دوش و چشم شوی اضطراری

هنگامی که مواد شیمیایی علی الخصوص سمی و خورنده یا گرد و غبارهای آسیب‌زا بخشی جدا نشدنی از فضای کار هستند، در کنار استفاده از لباس، عینک و محافظ صورت معمولا فضایی جدا از محیط کاری تعبیه می‌شود که در آن برای شست و شوی چشم‌ها، سر و بدن، دوش و چشم شوی اضطراری قرار دارد. این تجهیزات بعد از اتمام کار یا درصورت وقوع حادثه و تماس مواد آسیب‌زا با افراد مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

گوشی‌های ایمنی

گاهی شغل افراد به صورتی است که ساعت‌ها در محیطی پر سر و صدا فعالیت می‌کنند و این می‌تواند صدمات بسیاری را به گوش و شنوایی آن‌ها وارد کند. شغل‌هایی مانند نجاری، پروژه‌های عمرانی، جوشکاری و تراشکاری از جمله فعالیت‌هایی هستند که افراد در معرض صداهای زیادی قرار می‌گیرند و نیاز جدی به گوشی ایمنی دارند. این گوشی‌ها دارای انواع مختلفی است که کاربری منحصر به فردی دارند:

• ایرپلاگ
• نیمه ایرپلاگ
• ایرماف
• روکلاهی
• روی سر

کلاه ایمنی 

کلاه‌ های ایمنی برای جلوگیری از وارد شدن هر گونه آسیبی به سر انسان در تمامی فعالیت‌های پرخطر مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنس و طراحی این کلاه ‌ها باید به گونه‌ای باشد که باعث ایجاد مشکل چه از نظر وزن و چه از نظر حرکتی برای افراد نشود.

ماسک و دستگاه تنفسی

در مشاغلی که با دود غلیظ، هوای آلوده‌ی سمی و شیمیایی، غبارات و گرد و خاک غلیظ و گازهای شیمیایی سر و کار دارند ماسک‌ ها و دستگاه های تنفسی می‌توانند بهترین محافظ برای ریه‌های افراد باشند که براساس نیاز انتخاب خواهند شد. ماسک ‌ها در انواع مختلفی ساخته می‌شوند و به صورت کامل یا نیمه صورت را می‌پوشانند. این تجهیزات در دو نوع ماسک فیلتردار و ماسک تنفسی که به همراه دستگاه تنفسی عرضه می‌شود طراحی و ساخته شده‌اند.

کفش های ایمنی

در مشاغلی که با تجهیزات سنگین، مواد شیمیایی، مواد مذاب، دستگاه‌های برش و به طور کلی شرایط آسیب‌زا برای پاها درگیر هستند، استفاده از کفش‌های ایمنی بسیار ضروری است. چنین کفشی باید بر اساس آخرین تکنولوژی‌ها و استانداردهای موجود ساخته شده باشد، به صورت کامل پای فرد را در بر بگیرد و از هر گونه آسیبی جلوگیری کند.

تجهیزات کار در ارتفاع

این تجهیزات برای مشاغلی ضروری است که افراد در آن مجبور به کار کردن در ارتفاع بیشتر از 2 متر هستند. به تناسب میزان ارتفاع از تجهیزات مناسبی برای حفظ ایمنی افراد استفاده می‌شود. از جمله وسایلی که به عنوان تجهیزات حفاظت فردی برای کار کردن در ارتفاع استفاده می‌شود، عبارت است از:

• کمربند و هارنس ایمنی
• کلاه مخصوص کار در ارتفاع
• طناب دینامیک
• کارابین
• پابند بالارونده
• تسمه تکیه‌ گاهی
• و …

قیمت تجهیزات ایمنی آتش نشانی

فناوری به کار رفته در طراحی و ساخت این تجهیزات، نوع آنها، برند سازنده و نوسانات بازار تمامی عواملی هستند که نقش مهمی در تعیین قیمت این تجهیزات دارند. اما چگونه می‌توانید این وسایل را با مناسب‎ترین قیمت‌ها خریداری کنید؟

کیوپیکت به عنوان یک مرجع کامل شما را به تامین‌کنندگان اصلی متصل می‌کند. به این معنا که شما می‌توانید تمامی تجهیزات حفاظتی مورد نیاز خود را در سامانه ما جستجو کرده و بعد از آشنایی با آنها و انتخاب تجهیز مورد نظر خود اقدام به ثبت استعلام بفرمایید تا طی مدت کمتر از 24 ساعت قیمت‌های رقابتی از جانب تامین‌کنندگان و تولیدکنندگان برای شما ارسال شود.

پس اگر به دنبال خرید تجهیزات حفاظت فردی با قیمتی مقرون به صرفه هستید، می‌توانید از طریق سامانه‌ی ما قیمت‌ها را مقایسه کرده و بهینه‌ترین شرایط را انتخاب نمایید.

تا به اینجا برخی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی و حفاظت معرفی شدند، در مقالات آتی به تمامی انواع این تجهیزات به تفصیل خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: خرید لوازم یدکی بنز

استفاده از تجهیزات حفاظت فردی یکی از راهکارهای تاثیرگذار در حذف یا کاهش پیامدهای یک حادثه می باشد.

عدم استفاده از این تجهیزات مصادف با از دست دادن جان و یا سلامتی نیروی انسانی است که جبران ناپذیر است.

در این مقاله آموزشی شما خواهید آموخت انواع PPE کدامند و هر یک از تجهیزات در مواجهه با کدام خطر یا عامل زیان آور مناسب می باشند.

تجهیزات حفاظت فردی (PPE Personal Protective Equipment)

تجهیزات حفاظت فردی، وسایلی هستند که کارکنان جهت حفاظت از جان خود متناسب با نوع کار و شرایط کاری باید از آن ها استفاده نمایند.

حوادث شغلی بسیاری با توجه به نوع کار و شرایط افراد در کار ممکن است رخ دهد که
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی می تواند تا درصد چشمگیری این زیان ها را کاهش دهد.

فاکتورهایی که در انتخاب وسایل حفاظت فردی تاثیرگذارند، به شرح زیر می باشند:

• پذیرش کارگران جهت استفاده از لوازم حفاظت فردی
• تطابق با استاندارد
• انطباق با قابلیت و حساسیت فردی
• تناسب با عوامل زیان اور محیط کار
• تناسب با فصل و فرهنگ جامعه
• سهولت استفاده از آن ها
• عدم ایجاد اثرات جانبی و چند منظوره بودن
• مدت زمان استفاده و قابلیت دسترسی
• نگهداری و تاریخ انقضاء و قیمت مناسب
• نظر کارگر و جنس مناسب

2# انواع تجهیزات حفاظت فردی

1-2# لباس کار

لباس کار بر اساس کاربرد، شکل، جنس و نوع خطر انواع متفاوتی دارد.

الزامات مرتبط با لباس کار به شرح زیر می باشد:

1. لباس کار بایستی با توجه به خطراتی که در حین کار برای کارگر مربوطه پیشامد می نماید انتخاب شده و
   به ترتیبی باشد که از بروز خطرات تا حد ممکن جلوگیری نماید.
2. لباس کار باید مناسب با بدن کارگر استفاده کننده بوده و هیچ قسمت از آن آزاد نباشد.
   کمر آن همیشه بسته و جیب های آن کوچک بوده و حتی الامکان تعداد جیب ها کم باشد.
3. کارگرانی که با ماشین کار می کنند و یا در جوار ماشین آلات مشغول کار هستند باید
   لباس کاری  داشته باشند که هیچ قسمت از آن باز و یا پاره نباشد.
4. بستن کراوات، آویزان نمودن زنجیر، ساعت، کلید و نظایر آن ها روی لباس کار اکیداً ممنوع است.
5. در محل کاری که احتمال خطر انفجار و یا حریق می باشد،
   استفاده از یقه نورگیر (آفتاب گردان)، زه و دسته عینک که از انواع سلولوئید ساخته شده اند و
   هم چنین همراه داشتن سایر مواد قابل اشتعال برای کارگران مربوطه اکیداً ممنوع می باشد.

2-2# تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از سر

برای حفاظت از سر در برابر انواع مخاطرات محیط کار از کلاه ایمنی استفاده می شود.

با توجه به این که کاربرد اصلی کلاه ایمنی مقاومت در مقابل ضربه های مکانیکی است؛
لذا باید طوری طراحی شود که قادر به تحمل این ضربه ها باشد.

هم چنین فشار ناشی از این ضربات را تا حد امکان مستهلک نماید.

در شکل زیر کلاه های ایمنی بر اساس جنس، کلاس ایمنی برق و شکل ظاهری دسته بندی می شوند.

3-2# حفاظت از گوش

یکی دیگر از تجهیزات حفاظت فردی مورد استفاده در صنایع مختلف، ابزارهای حفاظت از گوش هستند که
در مشاغلی که افراد با سروصدای بالاتر از حد مجاز مواجهه دارند،
می بایست جهت حفاظت از سیستم شنوایی و جلوگیری از افت شنوایی از گوشی های ایمنی استفاده شود.

گوشی های ایمنی دو دسته می باشند:

• ایرماف (ear muff) – روگوشی
• ایرپلاگ (ear plug) – توگوشی

گوشی ایر پلاگ نسبت به ایرماف سبکتر و ارزان تر است؛
اما با توجه به امکان ورود آلودگی های محیطی به داخل گوش فرد، میزان حساسیت و خارش گوش در افرادی که از این نوع گوشی استفاده می کنند زیاد است.

4-2# حفاظت از چشم

حفاظت از چشم یکی از بخش های مهم در حفاظت فردی است که
می بایست در برابر خطراتی همچون گرد و غبار و ذرات، گازهای خورنده، بخارات و سیالات و… انجام گیرد.

در شکل زیر محافظ های چشمی بر اساس پارامترهای عملکرد فیلتر، جنس فیلتر و شکل ظاهری دسته بندی می شوند.

در زمان تهیه محافظ های چشمی باید به نکات زیر توجه نمود:

1. طراحی آن به شکلی باشد که محافظتی متناسب با نوع خطرات موجود فراهم آورند.
2. با توجه به نوع کار، شرایط مطلوب و راحتی را در حین استفاده برای کارکنان فراهم آورند.
3. سایز و نوع آن ها به گونه ای باشد که برای دید کارگران ایجاد مشکل ننماید.
4. با دوام باشد.
5. قابلیت ضد عفونی و گند زدایی را داشته و به راحتی قابل شستشو باشد.
6. در صورت استفاده از عینک طبی، قابل استفاده بر روی این عینک ها باشد.

با توجه به کاربرد عینک های ایمنی در برابر خطرات، انواع مختلفی از آن ها در صنایع وجود دارد.

در این جا نکته ای که حائز اهمیت است تشخیص عینک های ایمنی می باشد که
این تشخیص بر اساس رنگ بندی عینک ها، شرح اعداد و علائم درج شده بر روی آن ها می باشد.

5-2# تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از صورت

حفاظ های صورت، حفاظ هایی می باشند که به طور کامل سطح صورت را می پوشانند.

صورت را از گرد و غبار و پاشیدن مایعات خطرناک محافظت می نمایند.

6-2# حفاظت از سیستم تنفسی

تجهیزات حفاظت فردی برای سیستم تنفسی یا ماسک های تنفسی وسایلی هستند که
از استنشاق هوای آلوده جلوگیری می کنند.

ماسک ها این حفاظت را هم به وسیله گرفتن آلاینده ها از هوای استنشاقی و
هم به وسیله هوارسانی از طریق یک منبع هوای قابل استنشاق تامین می نمایند.

ماسک های ایمنی به طور کلی به دو دسته تجهیزات رساننده هوای اتمسفری و ماسک های تصفیه کننده هوا دسته بندی می شوند.

ماسک های ایمنی نیز همانند عینک های ایمنی بر اساس شرح علائم درج شده
بر روی آن ها و رنگ فیلترهای شیمیایی قابل تشخیص می باشند که
برای چه نوع آلاینده ای به کار برده می شوند.

7-2# حفاظت از دست

در مواقعی که کارکنان در معرض سوختگی ها، کوفتگی ها، بریدگی ها، مواد شیمیایی و… می باشند باید
متناسب با نوع خطر از دستکش های ایمنی استفاده نمایند.

راهنماهایی برای انتخاب نوع دستکش مورد نیاز در محیط کار وجود دارد که
می توان با کمک گرفتن از آن ها میزان مواجهه با مخاطرات را کاهش داد.

8-2# تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از پا

عمده ترین خطر تهدید کننده پا در محیط های صنعتی، له شدن پنجه های پا می باشد.

به همین منظور در قسمت جلویی آن ها از پنجه های محافظ فولادی استفاده شده و
کفه کفش را از یک ماده قابل انعطاف مثل پلی اورتان می سازند و
قسمت پنجه کفش به تناسب شغل افراد می تواند از جنس چرم (عایق برق) یا PVC (عایق شیمیایی) نیز باشد.

3# آموزش های مرتبط با تجهیزات حفاظت فردی

کارفرما بایستی اطمینان حاصل نماید که کلیه افراد نحوه استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی را فرا گرفته اند.

به همین منظور باید به صورت دوره ای آموزش های مربوط به PPE برای کارکنان برگزار گردد که
محتوای این دوره های آموزشی به شرح زیر می باشد.

1. بیان خطرات و ریسک های موجود در محیط کار
2. بیان الزامات
3. بیان علت انتخاب نوع خاصی از PPE
4. بیان قابلیت ها و محدودیت های PPE
5. بیان نحوه استفاده و تنظیم PPE
6. تمرین استفاده از PPE
7. بیان نحوه اقدام در شرایط اضطراری
8. بیان نحوه تهیه، نگهداری و نظافت PPE