داشتن چکش در هر خانه ای نیاز است اما برای خرید چکش حتما باید نیاز خودتون رو در نظر بگیرید تا از اتلاف هر گونه هزینه ی اضافی بپرهیزید. چکش ها بسته به کارای انها مدل های زیادی دارند اما به طور کلی به دو دسته ی دستی و برقی تقسیم بندی می شود .
در هنگام خرید چکش باید به چند نکته توجه کرد زیرا همان طور که گفته شد چکش ها انواع مختلفی دارند و هر کدام کاربرد مخصوص به خود را دارا می باشند علاوه بر این باید توجه داشته باشیم که حتما به برند و جنس دسته و کاربرد چکش حتما توجه کنیم.
کاربردهای انواع چکش
چکش ها از دسته و مضربه ساخته می شوند و عموما از آن برای وارد کردن و یا ضربه به میخ استفاده خواهند شد . از مهم ترین کاربردهای چکش ضربه زدن و یا شکستن اشیا و جا انداختن قطعات بر سر جای خود است اما چکشها انواع مختلفی دارد که هر یک برای کاربردی خاص طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد.
چکشها به طور کلی یک دسته و یک وزنه در سر آن دارند که وزن چکش در قسمت وزنه سر دسته قرار دارد. بسته به وزن وزنه می‌تواند، سبک یا سنگین باشد . به چکش سبک، چکش نرم گویند.
چکش را با توجه به وزن سر و طول دسته طبقه بندی می‌کنند. وزن سر چکش معمولی دوشاخ 200 تا 600 گرم و طول دسته آن 30 تا 33 سانتی‌متر است. چکش قالب‌بندی چنگک صاف داشته و توانایی دارد که میخ‌های بسیار بزرگتررا بیرون بکشد. سری این چکش 500 تا 800 گرم و طول دسته آن 30 تا 45 سانتی‌متر است.
سر چکش را از فولاد کربنی حرارت‌دیده شده می‌سازند تا قدرت و استحکام کافی برای ضربه زدن داشته باشد. عملیات حرارتی یا فورج کمک می‌کند که با وجود ضربات مداوم بر دیگر اشیاء فلزی، سر چکش خم نشود یا نشکند. همچنین برای ساخت بعضی چکش‌های خاص سری از جنس مس، برنج، بابیت و دیگر فلزات و آلیاژها استفاده میشود. جنس دسته چکش هم می‌تواند چوبی، فولادی یا موادی از کامپوزیت باشد.
اگرچه اکثر چکشها طوری ساخته شده‌اند که با دست باید آنها را به کار گرفت ولی بعضی از انواع چکشها با کمک نیروی ماشین قابل استفاده بوده و بیشتر در مواردی به کار می‌رود که احتیاج به نیروی بسیار زیادی است.
چکش یکی ازابزارهای اولیه و ضروری افراد حرفه‌ای است و قدمت آن در تاریخ بشر بسیار طولانی است به‌طوری‌که اکثراً آن را جزو اولین ابزارهای ساخته دست بشر می‌دانند.
با پیشرفت صنعت و تخصصی شدن شغل و حرفه‌های مختلف، انواع و طراحی‌های مختلفی از چکش به وجود آمد. از چکش در آهنگری، سنگ تراشی، کابینت سازی، کفاشی، کشتی سازی، چرخ سازی، کالسکه سازی و … استفاده میشود.
تاریخچه چکش به دو میلیون و ششصد سال پیش از دوران مسیحیت یعنی عصر حجر باز می‌گردد. چکش در این عصر از جنس سنگ و در شکل‌های مختلف بوده که برای شکستن چوب یا استخوان به کار برده می‌شده. امروزه چکش در سایزها و شکل‌های مختلف تولید میشود و کاربردهای مختلفی دارد. در ادامه با 10 نوع از پرکاربردترین چکشها آشنا می‌شویم.
چکش پونز مبلمان
از چکش پونز برای محکم کردن پارچه مبلمان با استفاده از میخ‌های کوچک استفاده میشود. البته ناگفته نماند که امروزه به جای این ابزار دستی از منگنه کوب استفاده میشود که سرعت کار را هم افزایش می‌دهد.
چکش میخ کش یا چکش دو شاخ
چکش میخ کش یا چکش دوشاخ یکی از پرکاربردترین چکش‌هاست که برای کوبیدن و خارج کردن میخ از سطوح چوبی یا ساختمانی به کار برده میشود. وزن چکش میخ کش استاندارد بین 450 الی 700 گرم است و دارای یک سر فلزی و دسته چوبی، فایبر یا فلزی است. سر پنجه شکل این چکش به شکل V دوشاخه شده است که به سر میخ چفت شده و آن را بیرون می‌کشد.همچنین بخوانید : انواع میخ به همراه عکس و کاربردهایشان
چکش سر گرد
سر این چکش همان طور که از نام آن مشخص است گرد است. چکش سر گرد برای خم کردن و شکل دادن به فلز و بستن پرچ استفاده میشود. دسته چکش سرگرد می‌تواند هم چوبی باشد هم فلزی. در حالی که سر آن معمولاً از جنس فولاد آلیاژی یا فولاد کربنی است.
پتک
از پتک برای کارهای سنگین استفاده میشود. مثل شکستن بتن، سنگ یا سازه‌های بنایی میسونری. وزن این نوع چکشها بیشتر از 6 کیلوگرم است و دسته آن برای راحتی بیشتر و ایجاد بهتر نیروی گشتاور، بلند طراحی شده است. پتک را باید با دو دست نگه داشت و برای تأثیر بیشتر، حرکت آن باید مثل تبر باشد.
کوبه نجاری
کوبه نجاری از جنس چوب راش ساخته شده و برای ضربه زدن به مغار یا اتصالات چوبی به کار می‌رود و یکی از ابزارهای پرکاربرد نجاری است. بیشترین کاربرد این محصول زمانی است که از چکش فلزی نمی‌توانید استفاده کنید زیرا کارتان آسیب می‌بیند.همچنین بخوانید: آموزش نجاری با چوب کاج
چکش زمین شناسی
این چکش توسط زمین‌شناسان و باستان‌شناسان برای مطالعه سنگ‌ها و فسیل‌ها استفاده میشود. سر این چکش تیز بوده و برای جدا کردن قطعات سنگ به کار برده میشود درحالی‌که از سر تخت آن برای شکستن سنگ‌های کوچک و سنگریزه‌ها استفاده میشود.
چکش آهنگری
این چکش چون با فلزات در تماس است و در جهت تغییر شکل دادن به فلزات، خم کردن و کوبیدن فلزاتی که از کوره بیرون آورده شده اند استفاده می شود، و باید ضربه های بسیار محکمی بر روی آنها وارد شود به طور خاصی و با مقاومت بسیار بالایی طراحی میشود که این چکش برای تمامی کار های اهنگری بسیار مناسب است.
چکش دو شاخ
چکش دو شاخ یکی از پرکاربردترین و اصلی ترین انواع چکش بوده که در بیشتر جعبه ابزار ها موجود می باشد که برای کوبیدن و خارج کردن میخ از سطوح چوبی یا بتنی بسیار به کار می‌رود. وزن حدودی چکش دوشاخ استاندارد بین ۴۵۰ الی ۷۰۰ گرم است و شامل یک سر فلزی و دسته چوبی، فیبر یا فلزی است. سر پنجه شکل این چکش به صورت V دوشاخه شده است که به سر میخ محکم می شود و آن را به بیرون هدایت می کند.
چکش سر صاف
چکش سر صاف بر عکس چکش سرگرد به صورت سر قلمی شکل است که به شکل عمود یا به موازات دسته تولید وساخته شده است. دسته چکش سر صاف از جنس چوب اش (زبان گنجشک) ساخته میشود. از این چکش جهت شکل دادن به فلز مورد استفاده قرار می گیرد.
پتک دو سر تخت
پتک دوسرتخت که به آن چکش پتکی نیز گفته می شود عموما در سازه‌های بنایی برای کوبیدن میخ یا مغار کاربرد فراوانی دارد. از این چکش می‌توان به عنوان چکش آهنگری و معمولاً در ساخت و ساز استفاده کرد. وزن این چکش بین ۹۰۰ گرم الی ۱٫۳۰ کیلوگرم است و دارای دسته چوبی بسیار ضخیم می باشد.
پتک چوبی
این پتک از جنس چوب راش ساخته شده که برای ضربه زدن به مغار یا اتصال‌ها بسیار کاربرد دارد. پتک چوبی یکی از ابزارهای پرکاربرد در نجاری است علی الخصوص هنگامی که چکش فلزی موجب آسیب زدن به کار میشود.
چکش سقف
از چکش سقف برای ثابت نگه داشتن تخته سنگ‌ها روی بام مورد استفاده قرار می گیرد. این چکش دارای یک سر تیز و یک سر صاف است که از ناحیه ی تیز آن جهت ایجاد سوراخی برای میخ‌ها و از بخش صاف آن برای کوبیدن میخ و چفت کردن تخته‌سنگ‌ها به کار می‌رود. از حالت پنجه شکل میانی این تبر برای کندن میخ استفاده میشود و می توان گفت که این ابزار می تواند در بسیار مفید و بسیار کار آمد باشد.
چکش درای وال یا دیوار خشک
ابتدای چکش حالت تبر شکلی داشته که برای بریدن و ایجاد سوراخ روی درای وال به منظور جایگذاری خطوط آب و ترمیم نشتی آب به کار می‌رود. از این چکش برای ایجاد سوراخ روی تخته‌های گچی هم استفاده میشود. از قسمت صاف این چکش برای کوبیدن میخ استفاده میشود.
چکش رفلکس یا معاینه
این چکش توسط پزشکان ارتوپد برای چک کردن رفلکس‌های تاندونی به کار می‌رود. چکش رفلکس انواع مختلفی دارد اما هدف آنها مشترک است.
چکشها از عصر سنگ تا کنون از ابزارهای پرکاربرد بشر بوده است و چکش های امروزی نوع تکامل یافته آنها است. چکشها نقش مهمی در کارهای مکانیکی دارند و هیچ ابزار دیگری نمی‌تواند جایگزین آنها شود.
انواع چکش و پتک
کاربرد خاصی که برای چکش و پتک وجود دارد باعث شده انواع مختلفی از این ابزارها به وجود بیاید که هرکدام برای فعالیتی خاص استفاده میشود و به همین دلیل در انواع مختلفی تولید و عرضه میشود.
جنس چکش و پتک
در قدیم عموماً چکش و پتک از جنس سنگ بودند اما امروزه آن را بسیار با جنس چوب مشاهده می‌کنیم که جنس چوب آن راحت‌تر و همچنین بهتر عمل می‌کند.
شکستن سنگ با چکش آهنگری
شکستن سنگ کار بسیار دشواری می‌باشد که باروش‌های مختلفی انجام می‌پذیرد و برای شکستن سنگ‌ها و بتن اصولاً از چکش آهنگری استفاده میشود؛ که البته نوع استفاده‌ی از آن در نحوه‌ی شکستگی بسیار تاثیردارد.
حمل آسان چکش و پتک
چکش و پتک نسبت به کارایی و استفاده بسیار خوب و پرفایده‌ای که دارد حمل و نقل آسان و راحت‌تری نیز دارند که یکی از مزیت‌های اصلی و مهم برای چکش و پتک محسوب میشود در هرگونه شرایط خاص می‌توان وسایل را به راحتی حمل نمود و در مسافت‌های متفاوت هیچ‌گونه مشکلی برای افراد به وجود نمی‌آورد.
کاربرد پتک در نجاری
نجاری شغل جالبی است زیرا در انتهای کار با تصویر جدید مواجه می‌شویم که با پتک چوبی که کاربرد فراوانی در نجاری دارد می‌توان ضربه‌های خوب و درست را به مغار در حرفه نجاری وارد آورد بدون شک در هر مغازه نجاری یک پتک چوبی وجود دارد.
وزن چکش و پتک
نمی‌توان برای چکش و پتک وزن خاصی را در نظر گرفت زیرا نسبت با کاربرد و استفاده‌ی تخصصی که دارد هر کدام در وزن‌های متفاوتی تولید می‌شوند که برای فعالیتی خاص می‌باشند.
سر و دسته انواع چکش و پتک
عموماً فردی که قصد تهیه‌ی چکش را داشته باشد ابتدا به سر و دسته‌ی این ابزارها توجه می‌کند، زیرا کاربرد هر کدام به سر و دسته‌ی آنها مربوط میشود که این دو قسمت از بخش‌های بسیار مهم در چکش و پتک به حساب می‌آیند.
استحکام چکش و پتک
استحکام و پایداری انواع چکش و پتک به دلیل فولاد کربنی در قسمت سر چکش می‌باشد که این قسمت باعث میشود استقامت وسیله به حد بالایی دست پیدا کند و قدرت زیادی را در اختیار داشته باشد البته حرارتی که برای سر این ابزار مورد استفاده قرار می‌گیرد کمک بسیار زیادی در خاص بودن استحکام چکش و پتک میشود.
چکش برق‌کاری
چکش برق‌کاری و چکش نجاری شباهت بسیار زیادی برای کاربرد با یک‌دیگر دارند که تفاوت آنها فقط در نوع زاویه‌ی آن می‌باشد، عایق برقی در چکش برق‌کاری بسیار مهم و مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولاً دسته‌ی چکش برق‌کاری را از جنس فایبرگلاس برای آن تولید می‌کنند.
مقاومت بالا در چکش آهنگری
چکش آهنگری بدون شک از جمله چکش‌هایی می‌باشد که مقاومت بسیار بالایی دارند و عموماً از این چکش برای شکل دادن انواع فلزات سنگین استفاده میشود.
انواع چکش و پتک آلومینیومی
برخی اوقات نیاز است که به برخی از سطح‌ها ضربه وارد شود اما تغییر پیدا نکردن سطح بسیار برای ما حائز اهمیت می‌باشد، برای این کار می‌توانیم به سراغ چکش و پتک آلومینیومی برویم زیرا این چکش ضربه‌های بسیار خوبی را به سطح مورد نظر وارد می‌آورد بدون اینکه هیچ‌گونه تغییری بر روی سطح ایجاد شود.
مزیت پتک نسبت به چکش
مزیتی که پتک نسبت به انواع دیگر چکش دارد به‌دلیل دسته‌ی بلندتر آن ؛ نوک تیز آنها برای شکستن سنگ می‌باشد که در بین انواع چکش پتک از استفاده و مزیت بیشتری برخوردار می‌باشد.
مزیت دسته‌ی پتک در استفاده‌ی آن
به‌هیچ عنوان افراد نباید نگران استفاده از پتک باشند زیرا انها نسبت به فعالیتی که می خواهند انجام دهند پتک مورد نظر را با وزن ایده‌آل انتخاب می‌کنند و حتی اگر وزن پتک سنگین باشد دسته‌ای که برای پتک استفاده میشود هرچه بلندتر، توان استفاده از آن را برای افراد راحت‌تر می‌کند.
کاربرد فوق‌العاده چکش و پتک
دلیل کاربرد استفاده بسیاری که مردم از چکش و پتک دارند به‌خاطر قیمت مناسب آن نسبت به ابزارهای گران قیمت‌تر می‌باشد و همچنین کاربرد بسیار خوبی که چکش و پتک دارند برای بسیاری از فعالیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و این‌گونه دیگر نیازی نیست شما از ابزارهای سنگین وزن که حمل و نقل آن را دشوار می‌نماید.
قیمت انواع چکش و پتک
قیمت پوتک و چکش نسبت به کاربرد ، وزن و مدلی که دارند کاملا متفاوت می‌باشد اما در صورت کلی نسبت به ابزارهای دیگر چکش و پتک از قیمت بالاتری برخوردار می‌باشند.
جنس دسته در چکش و پتک
توجه به نوعِ جنسِ دسته و همچنین طرح به وجود آمده برای چکش و پتک یکی از عوامل بسیار مهم در هنگام خرید این ابزار می‌باشد، زیرا نسبت به کاربرد شما، محصول باید طرح مناسبی داشته باشد تا بتوان به راحتی با آن مشغول به فعالیت شوید بنابراین در خرید چکش و پتک باید به نوعِ دسته، توجه بسیار زیادی نشان دهید.
اهمیت شکل سری در چکش و پتک
شکل سَری در چکش و پتک بسیار مهم است زیرا کیفیت و مقاومت اصلی چکش و پتک به شکل سَری آن برمی‌گردد و شما برای هرنوع استفاده و کاربرد باید ابتدا در هنگام خرید به شکل سَری این ابزار توجه بسیار زیادی داشته باشید تا متوجه شوید که از چه نوع استاندارد و کیفیتی برخوردار می‌باشد که کیفیت چکش و پتک را در شکل سَری را می‌توان متوجه شد زیرا کاربرد اصلی این ابزار به شکل سَری آنها بسیار مرتبط می‌باشد.
ابزار دستی به ابزاری گفته میشود که برای پیش برد یک کار با توان نیروی دست انسان کار می کند. تبر، چکش، و قلم های نجاری گوناگون همگی ابزار دستی به شمار می روند که در ساخت و ساز، تولید، کشاورزی و صنایع دیگر مورد استفاده قرار می گیرند.مطالب مرتبط
اما استفاده از این ابزار ها می تواند به دست، آرنج، شانه و مچ افراد صدمه برساند و موجب سایش، گوفتگی، بریدگی، زخم و خراش در سطح بدن شود. علاوه بر این، استفاده غلط و اشتباه از این ابزار می تواند باعث صدمه دیدن چشم، صورت، سر و دیگر قسمت های بدن شود. به همین دلیل وجود جعبه ی کمک های اولیه در محل کار ضروری می باشد.
برای جلوگیری از صدمات و آسیب های ناشی از استفاده از این ابزارهای می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از هر ابزار در جای خودش. برای مثال، هیچ وقت نباید از آچار به جای چکش، از قلم منبت کاری به جای پیچ گوشتی، و یا از انبر دستی به جای آچار استفاده کرد. و همچنین باید سعی کرد که از ابزار با اندازه مناسب استفاده کرد.
- حفظ ، نگهداری و بررسی منظم و مرتب ابزارها بسیار ضروری و مهم می باشد. در صورت مشاهده ی شکاف، ترک و شکستگی و یا هرگونه عیب و نقص دیگری از استفاده ی وسیله خراب خودداری کنید.
- در زمان کار با قلم منبت کاری و چاقو آن را از بدن خود و همکارنتان دور نگه دارید.
- استفاده از دستکش ایمنی
- اگر در سطح پایین کار قرار دارید و کسی دیگر بالای سر شما مشغول کار است، شما باید از کلاه ایمنی محکم به ضربه استفاده کنید.
- استفاده از عینک ایمنی و محافظ می تواند از چشم شما در مقابل اصابت اشیا و ذرات معلق در هوا محافظت کند.
- استفاده و جایگزین کردن ابزار های جدید به جای ابزارهای قدیمی
برای ایمنی هر چه بیشتر در زمان استفاده از ابزار های دستی می توانید به نکات ایمنی زیر نیز توجه کنید:
- تعیین خطرات ممکن در زمان استفاده از ابزارهای دستی
- آموزش شیوه ی استفاده صحیح از ابزار کار به کارگران جدید و برگزاری دوره های یادآوری برای کارگران با تجربه و آشنا کردن هر چه بیشتر آنها با نحوه ی استفاده ی ایمن از ابزار کار دستی، راه های شناسایی خطرات و اقدامات احتیاطی لازم ، و بررسی صحیح ابزارهای.
- آموزش کمک های اولیه و طرز استفاده از آن برای مواقع ضروری
- توضیح اهمیت چگونگی استفاده تجهیزات حفاظت فردی در زمان استفاده از ابزارهای دستی
با بحث پیرامون خطرات ناشی ابزارهای دستی با کارکنان خود سطح آگاهی آنها را بالا ببرید و در نتیجه ی آن میزان صدمات و آسیب های احتمالی در محل کار را کاهش دهید. مشارکت های تیمی در زمان بررسی الگوهای کاری و دانش ارگونومیکس صحیح استفاده از ابزارهای کار می تواند به شکل موثری درکاهش صدمات در زمان کار با ابزارها نقش داشته باشد.
