نکات ایمنی در ساخت و ساز : در جامعه امروزی با رشد جمعیت در جهان در ساختمانها نیز تغییرات زیادی به وجود امده است که در این راه خطرات ناشی از کار را در ساختمان ها به بالا ترین حد خود رسیده است و در سال های زیادی کارگران و کارمندان مشغول در کار های ساختمان ها را کشته و گاها مجروح می کند. وقوع حوادث را نمی توان به طور کامل از بین برد ولی با رعایت چند نکات ایمنی و حفاظتی می توانید از اتفاق افتادن خیلی از حوادث جلوگیری کرد در ادامه با بخشی از این نکات ایمنی اشنا می شویم تا بتوانیم از بخش عمده ای از این حوادث ناگهانی را پیشگیری کنیم.
۱- قبل از اغاز مراحل ساخت ساختمانی باید پروانه ها و مجوزهای مورد نیاز به وسیله ی مالکان و صاحبان کار یعنی کارفرما از مراجع ذیربط قانونی پیگیری و دریافت شود.
۲- در صورتی که مالک کار اجرای کلیه عملیات ساختمانی و ساخت و ساز از اول تا اخر کار را تماما به یک پیمان کار تحویل نماید، پیمان کار مسئول اجرای تمام مقررات در کارگاه خواهد بود.
۳- هنگامی که صاحب کار اجرای بخش های متعدد عملیات ساختمانی و ساخت و ساز را خود را به چند پیمانکاران تحویل دهد، هر یک از پیمانکاران در محدوده پیمان خود، موظف اجرای مقررات نامه خواهد بود و پیمانکارانی که به طور هم زمان در یک کارگاه ساختمانی به کار خود مشغول هستند، باید در اجرای مقررات نام برده شده با یکدیگر همکاری نمایند و مالک اصلی کار مسئول ایجاد هماهنگی بین آن ها خواهد بود.
۴- هنگامی که پیمانکار اصلی اجرای قسمت‌های متنوع عملیات ساختمانی را به پیمان کار یا پیمانکاران دیگر محول نماید، هر پیمانکار جزء در محدوده پیمان خود مسئول اجرای مقرات در حوضه ی خود بوده و پیمان کار اصلی مسئول نظارت و ایجاد هماهنگی بین آن ها خواهد بود.
۵- در صورتی که در ارتباط با روش اجرای عملیات ساختمانی مسائلی به وجود بیاید که احتمال خطر ناشی از حادثه را با خود در برداشته باشد، باید فورا گزارش را همراه با راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های مربوطه، نوشته شده به کارفرما یا کارفرمایان مربوطه، اطلاع داد، اصل نوشته آن را به واحد کار و امور اجتماعی محل صدور مجوز و مرجع صدور پروانه ساختمان تسلیم بفرمایید. کارفرما باید فورا کار را در تمام یا حتی قسمتی از کارگاه که مورد ایراد و اعلام احتمالی خطر واقع شده است، متوقف و کارگران مشغول به کار را از محل خطر دور و اقدامات مقتضی را در مورد رفع خطر عملی کند.
۶- کارفرما حتما باید درباره ی وقوع هرگونه حادثه احتمالی ناشی از کار که ممکن است منجر به فوت یا نقص عضو را کتباً و در اسرع وقت و پیش از آنکه علایم و آثار حادثه از بین برود، به واحد کار و امور اجتماعی محل گزارش بدهد.
۷- کارفرما باید حتما وقوع هر گونه امکان حادثه بوجود امده ناشی از کار را در مدت زمان سه روز اداری به شعبه سازمان تأمین اجتماعی محل اطلاع رسانی کند و نسبت به تکمیل و ارائه فرم گزارش حادثه اقدام نماید.
۸- کارگاه ساختمانی می بایست به طور مطمئن و ایمن محصور و از ورود افراد متفرقه و غیر مسئول به داخل کارگاه جلوگیری بشود. همچنین نصب تابلوها و علایم که هم در شب و هم در روز قابل رؤیت باشد، در اطراف کارگاه ساختمانی ضروری است.
۹- انبار کردن وسایل کار، مصالح ساختمانی و نخاله ی ساختمانی در معبر عمومی ممنوع بوده و زمانی که انجام این امر برای مدت زمان موقت و محدود امکان پذیر نباشد، باید با شرایط زیر اقدام گردد.
الف – مجوز لازمه را از مراجعه صدور پروانه ساختمان و سایر مراجع ذیربط و مسئول تهییه کنید.
ب – طریقه ی قرار دادن، قرار دادن یا ریختن این وسایل و مصالح و انتخاب مکان آن به ترتیبی باشد که برای عابرین پیاده و وسایل نقلیه حوادثی و یا مزاحمتی بوجود نیاورد و در اطراف آن نرده‌های یا حفاظی متحرک و وسایل کنترل مسیر و همچنین تابلوهای هشدار دهنده که در شب و روز از فاصله مناسب که قابل رویت باشد، نصب گردد.
۱۰- جهت پیشگیری از سقوط مصالح ساختمانی و ابزار کار بر روی افرادی که در محوطه و اطراف کارگاه ساختمانی از کنار ساختمان در دست تخریب، ساخت و یا تعمیر و بازسازی عبور می کنند، باید یک سرپوش حفاظتی مناسب با عرض و استحکام کافی تشکیل از شبکه فلزی یا از جنس الوار چوبی با شرایط زیر در دیواره اطراف ساختمان تهییه شود.
الف – این سرپوش حفاظتی باید باتوجه به ارتفاع و وضعیت ساختمان در حال احداث چنان طراحی و ساخته بشود که در اثر احتمال ریزش مصالح و ابزار کار بر روی آن به هیچ وجه خطری متوجه افرادی که از زیر آن عبور می‌‌نمایند، نشود.
ب – زاویه این سرپوش حفاظتی باید نسبت به سطح افقی بین ۳۰ تا ۴۵ درجه به سوی ساختمان باشد.
۱۱- راه اندازی راهروی سرپوشیده موقت در امتداد معبر عمومی مجاور کارگاه ساختمانی در موارد زیر بسیار ضروری است:
الف – اگر فاصله ساختمان در دست تخریب از معبر عمومی کمتر از ۴۰درصد ارتفاع آن باشد.
ب – در مواقعی که فاصله ساختمان در دست ساخت یا تعمیر و بازسازی کمتر از ۲۵ درصد ارتفاع نهایی باشد.
ج – در صورتی که فاصله ساختمان در دست تخریب، ساخت یا تعمیر و بازسازی از عابر پیاده ی عمومی بیشتر از حد نصاب‌های مقرر در بندهای الف و ب باشد، اما با استناد به شرایط و مقتضیات خاص، به نظر بازرس کار یا مرجع صدور پروانه ساختمان و یا مهندس ناظر بر ساختمان ، راهرو سرپوشیده موقتی ضروری تشخیص داده خواهد شد.
۱۲- راهروها سرپوشیده باید حتما دارای شرایط زیر باشند:
الف – ارتفاع این راهروها نباید کمتر از ۲/۵ متر و عرض آن نباید کمتر از ۱/۵متر و یا حتی عرض پیاده روی موجود در خیابان باشد.
ب– این راهروها باید بدون هرگونه مانع بوده ، و دارای روشنایی لازم طبیعی یا مصنوعی دائمی باشد.
ج – سقف راهرو های سر پوشیده باید توانایی تحمل حداقل ۷۰۰ کیلوگرم بار بر متر مربع را داشته باشد. به علاوه مابقی قسمت‌های آن نیز باید تحمل بار مربوط و فشار ذکر شده را داشته باشد.
د – سقف این راهروها باید از الوار به ضخامت حداقل ۵ سانتی متر ساخته شده باشد و الوارها طوری در کنار هم قراربگیرند تا که از ریزش مصالح ساختمانی به داخل راهرو و سر عابرین جلوگیری کند.
هـ – در قسمت بیرونی سقف راهرو باید به وسیله دیواره شیب داری از چوب و یا شبکه فلزی قوی محصور شده باشد. زاویه این حفاظ را نسبت به سقف باید بین ۳۰تا ۴۵ درجه به طرف خارج طراحی شود.
و – در مواقعی که راهرو دارای در برای ورود و خروج انواع مصالح و نخاله های ساختمانی باشد، این درها باید همواره بسته بماند، مگر در موارد مذکور که باید مراقبت کافی بعمل آید و سپس مصالح وارد شود.
۱۳- همه ی پرتگاه‌ها و دهانه های باز در قسمت های مختلف کارگاه ساختمان و اطراف آن که احتمال خطر سقوط افراد را دارند، باید تا مدت زمان محصور شدن نهایی و یا نصب حفاظ‌های لازم، پوشش‌ها و نرده های دائم و اصلی، به وسیله نرده‌ها موقت به طور محکم و مناسب متصل گردد.
این نرده حفاظتی موقت باید دارای شرایط زیر باشد:
الف – ارتفاع نرده در مورد راه پله‌ها و سطوح شیب دار حداقل ۷۵ سانتیمتر و در سایر موارد حداقل ۹۰ سانتیمتر باشد.
ب – در فاصله ی حداکثر ۲ متر، دارای پایه‌های عمودی محکم باشد.
ج – در اجزاء آن قسمت های تیز و برنده وجود نداشته باشد.
و پوشش حفاظتی موقت باید دارای شرایط زیر باشد:
الف – در مواقع دهانه‌های باز با ابعاد کمتر از ۴۵ سانتی متر، تخته یا الوارهای چوبی با قطر حداقل۲/۵ سانتی متر.
ب – در مواقع دهانه‌های باز با ابعاد بیشتر از۴۵ سانتی متر، تخته یا الوارهای چوبی با قطر حداقل۵ سانتی متر.
